Termin do zgłaszania szkód.

Zgodne z art. 818 § 1 Kodeksu cywilnego ogólne warunki ubezpieczenia mogą przewidywać określony termin przewidziany do zgłaszania szkód. W praktyce w każdych ogólnych warunkach ubezpieczenia (w przypadku ubezpieczeń dobrowolnych) przewidziany jest tego rodzaju termin. Zawierając umowę ubezpieczenia należy zapoznać się z treścią ogólnych warunków ubezpieczenia, sprawdzić, co należy zrobić, jeśli wystąpi szkoda i jaki jest termin zgłaszania szkód.

Skutki nieterminowego zgłoszenia szkody z ubezpieczeń dobrowolnych.

Powstaje pytanie, jakie mogą być konsekwencje nieterminowego zgłoszenia szkody? Zgodnie z art. 818 § 3 KC w razie naruszenia z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa obowiązku terminowego zgłoszenia szkody ubezpieczyciel może odpowiednio zmniejszyć odszkodowanie, jeżeli naruszenie przyczyniło się do zwiększenia rozmiarów szkody lub uniemożliwiło ubezpieczycielowi ustalenie okoliczności i skutków wypadku. Zatem ubezpieczyciel w określonych przypadkach – w razie wystąpienia przesłanek z art. 818 § 3 KC – może zmniejszyć należne odszkodowanie.
Należy wiedzieć, że zgodnie z art. 6 Kodeksu cywilnego: „Ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne”. W naszym przypadku ubezpieczyciel powinien wykazać i udowodnić fakt wystąpienia przesłanek z art. 818 § 3 KC, a zatem ewentualne uzasadnienie decyzji o zmniejszeniu wysokości należnego odszkodowania nie powinno być nazbyt lakoniczne.
Pozostaje także kwestia rażącego niedbalstwa lub winy umyślnej, o których mowa powyżej. Sam fakt nieterminowego zgłoszenia szkody nie powinien powodować negatywnych dla poszkodowanego konsekwencji. Ubezpieczyciel może zmniejszyć odszkodowanie dopiero wówczas, gdy zwłoka wynikała z rażącego niedbalstwa lub winy umyślnej. Jeśli istnieją wiarygodne i ważne powody uzasadniające zwłokę, np. pobyt w szpitalu, choroba, itp., wówczas nie ma mowy o rażącym niedbalstwie lub o winie umyślnej. Jeśli jednak przyczyną zwłoki była nieznajomość ogólnych warunków ubezpieczenia lub przysłowiowa słaba pamięć, wówczas można mówić co najmniej o rażącym niedbalstwie, ciężko bowiem w takiej sytuacji wiarygodnie wyjaśnić zwłokę. Nieznajomość treści ogólnych warunków ubezpieczenia nie usprawiedliwia, tym bardziej słaba pamięć.
Jeśli ubezpieczyciel podejmie decyzję, z którą poszkodowany się nie zgadza, wówczas istnieje możliwość odwołania się lub skierowania sprawy na drogę sądową.

Podstawa prawna
Art. 818 § 1 i 3 ustawy z dnia 23.04.1964 Kodeks cywilny.

Zwłoka w wykonaniu niektórych obowiązków związanych ze szkodą z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych.

Zgodnie z art. 16 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, w razie zaistnienia szkody uczestnicy wypadku (a więc i poszkodowany) są zobowiązani do:

  • przedsięwzięcia wszelkich środków w celu zapewnienia bezpieczeństwa w miejscu zdarzenia, starania się o złagodzenie skutków zdarzenia oraz zapewnienia pomocy lekarskiej poszkodowanym, jak również – w miarę możliwości – zabezpieczenia mienia osób poszkodowanych
  • zapobieżenia, w miarę możliwości, zwiększeniu się szkody
  • niezwłocznego powiadomienia Policji o zdarzeniu, o ile doszło do wypadku z ofiarami w ludziach lub do wypadku powstałego w okolicznościach nasuwających przypuszczenie, że zostało popełnione przestępstwo

Sprawca szkody i poszkodowany mają także obowiązek przedstawić ubezpieczycielowi (a jeśli zajdzie potrzeba także: Ubezpieczeniowemu Funduszowi Gwarancyjnemu lub Polskiemu Biuru Ubezpieczycieli Komunikacyjnych) posiadane dowody dotyczące zdarzenia i szkody oraz ułatwić ustalenie okoliczności zdarzenia i rozmiaru szkód.
Jeżeli poszkodowany, z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa, nie dopełnił określonych powyżej obowiązków, a miało to wpływ na ustalenie istnienia lub zakresu ich odpowiedzialności cywilnej bądź też na zwiększenie rozmiarów szkody, wówczas ubezpieczyciel na podstawie art. 17 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, może ograniczyć wysokość należnego odszkodowania (a w przypadku sprawcy – żądać zwrotu części wypłaconego wcześniej poszkodowanemu odszkodowania). Ciężar udowodnienia faktów, uzasadniających zwrot części odszkodowania lub ograniczenia odszkodowania, spoczywa na ubezpieczycielu.

Podstawa prawna
Art. 17, w związku z art. 16 ustawy z dnia 22.05.2003 o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.