Czy ubezpieczyciel może żądać ode mnie zwrotu odszkodowania, które zostało wypłacone z mojej polisy OC, w związku ze szkodą, którą wyrządziłem?

Istnieje taka możliwość.

Sytuacje w których zakłąd ubezpieczeń może żądać zwrotu odszkodowania

• ubezpieczyciel może domagać się od sprawcy szkody zwrotu całości wypłaconego odszkodowania, wypłaconego z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych
• ubezpieczyciel może domagać się od sprawcy szkody zwrotu części wypłaconego odszkodowania lub ograniczyć poszkodowanemu wysokość wypłaconego odszkodowania

Zwrot całości odszkodowania

Ubezpieczycielowi przysługuje prawo dochodzenia od kierującego pojazdem zwrotu całości wypłaconego odszkodowania (tzw. regres), jeżeli kierujący:

• wyrządził szkodę umyślnie
• wyrządził szkodę w stanie po użyciu alkoholu albo pod wpływem środków odurzających, substancji psychotropowych lub środków zastępczych w rozumieniu przepisów o przeciwdziałaniu narkomanii
• wszedł w posiadanie pojazdu wskutek popełnienia przestępstwa
• nie posiadał wymaganych uprawnień do kierowania pojazdem mechanicznym, z wyjątkiem przypadków, gdy chodziło o ratowanie życia ludzkiego lub mienia albo o pościg za osobą podjęty bezpośrednio po popełnieniu przez nią przestępstwa
• zbiegł z miejsca zdarzenia

Postawa prawna
Art. 43 ustawy z dnia 22.05.2003 o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.

Zwrot części odszkodowania lub ograniczenie wysokości wypłaconego odszkodowania

W określonych przypadkach ubezpieczyciel może dochodzić od sprawcy szkody zwrotu części odszkodowania, a w przypadku poszkodowanego ubezpieczyciel może ograniczyć wysokość należnego odszkodowania (opisana tu sytuacja dotyczy zarówno sprawcy szkody, jak i poszkodowanego). Może to nastąpić w przypadku niewykonania przez sprawcę lub poszkodowanego obowiązków, które na nich nakłada ustawa.

Obowiązki sprawcy szkody i poszkodowanego

W razie zaistnienia szkody sprawca i poszkodowany są zobowiązani do:

• przedsięwzięcia wszelkich środków w celu zapewnienia bezpieczeństwa w miejscu zdarzenia, starania się o złagodzenie skutków zdarzenia oraz zapewnienia pomocy lekarskiej poszkodowanym, jak również – w miarę możliwości – zabezpieczenia mienia osób poszkodowanych
• zapobieżenia, w miarę możliwości, zwiększeniu się szkody
• niezwłocznego powiadomienia Policji o zdarzeniu, o ile doszło do wypadku z ofiarami w ludziach lub do wypadku powstałego w okolicznościach nasuwających przypuszczenie, że zostało popełnione przestępstwo

Na marginesie należy dodać, że obowiązki te dotyczą każdego uczestnika zdarzenia (jednakże bez tego rodzaju sankcji), a obowiązek udzielenia pomocy osobom rannym spoczywa na każdej osobie i jego niewykonanie grozi odpowiedzialnością karną.

Sprawca szkody i poszkodowany mają także obowiązek przedstawić ubezpieczycielowi (a jeśli zajdzie potrzeba także: Ubezpieczeniowemu Funduszowi Gwarancyjnemu lub Polskiemu Biuru Ubezpieczycieli Komunikacyjnych) posiadane dowody dotyczące zdarzenia i szkody oraz ułatwić ustalenie okoliczności zdarzenia i rozmiaru szkód.

Dodatkowe obowiązki sprawcy szkody

Ponadto sprawca szkody (tylko sprawca) jest obowiązany do:

• udzielenia pozostałym uczestnikom zdarzenia niezbędnych informacji koniecznych do identyfikacji zakładu ubezpieczeń, łącznie z podaniem danych dotyczących zawartej umowy ubezpieczenia
• niezwłocznego powiadomienia o zdarzeniu zakładu ubezpieczeń, udzielając mu niezbędnych wyjaśnień i przekazując posiadane informacje

Sankcje

Jeżeli sprawca szkody lub poszkodowany, z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa, nie dopełnili określonych powyżej obowiązków, a miało to wpływ na ustalenie istnienia lub zakresu ich odpowiedzialności cywilnej bądź też na zwiększenie rozmiarów szkody, wówczas ubezpieczyciel może:
w przypadku sprawcy – dochodzić zwrotu części wypłaconego odszkodowania,
w przypadku poszkodowanego – ograniczyć wysokość należnego odszkodowania.
Ciężar udowodnienia faktów, uzasadniających zwrot części odszkodowania lub ograniczenia odszkodowania, spoczywa na ubezpieczycielu.

Podstawa prawna
Art. 17, w związku z art. 16 ustawy z dnia 22.05.2003 o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.