Gwarancje ubezpieczeniowe umożliwiają spełnienie wymogów kontrahenta żądającego zabezpieczenia, np. w związku z prowadzoną procedurą przetargową lub też przed podpisaniem kontraktu.
Jest to także instrument poprawiający płynność finansową wykonawcy, poprzez zwolnienie środków finansowych blokowanych na rachunkach zamawiających. Dodatkowo, w przypadku ograniczenia korzystania z linii gwarancyjnej w banku kredytującym, zwolniony zostaje limit kredytowy.
Gwarancje ubezpieczeniowe potwierdzają wiarygodność posiadacza gwarancji, ponieważ ich udzielenie przez ubezpieczyciela poprzedzone jest zawsze wnikliwą analizą sytuacji finansowej.
Realizacja prac wynikających z kontraktów związana jest często z wcześniejszą procedurą przetargową (zwłaszcza, jeżeli zamawiającymi są podmioty dysponujące środkami publicznymi). Warunkiem przystąpienia do przetargu jest wcześniejsza wpłata wadium. Prawo zamówień publicznych (art 45. ust.6) przewiduje, że gwarancja ubezpieczeniowa może być traktowana jak wadium. Przedsiębiorca przedstawiając gwarancję nie musi angażować własnych środków finansowych, dzięki temu ma możliwość startu w większej ilości przetargów.
W przypadku, gdy przetarg zostanie rozstrzygnięty pozytywnie, przedsiębiorca może – jako zabezpieczenie – złożyć gwarancję należytego wykonania kontraktu, właściwego usunięcia wad i usterek oraz zwrotu zaliczki. Dla przedsiębiorcy, złożenia takiego zabezpieczenia oznacza nie tylko brak konieczności angażowania własnego kapitału, ale również większe przychody związane z wykonywaniem kontraktem, gdyż zamawiający nie zatrzymuje części wynagrodzenia z tytułu ewentualnych szkód.