W przypadku ubezpieczeń osobowych można stosować wielokrotne ubezpieczenia. Problem ogranicza się zatem do ubezpieczeń majątkowych.
W przypadku ubezpieczeń majątkowych, co do zasady, ten sam przedmiot powinien być ubezpieczony od tego samego ryzyka, w tym samym czasie tylko u jednego ubezpieczyciela, a wysokość odszkodowania nie powinna przekraczać wartości szkody.
W praktyce czasem zdarza się, że ten sam przedmiot ubezpieczony jest u dwóch lub więcej ubezpieczycieli, a łączna suma ubezpieczenia nie przekracza wartości przedmiotu ubezpieczenia.
Przykład
Linia montażowa o wartości 120.000.000 zł ubezpieczona w tym samym czasie w:
W takim przypadku każdy z ubezpieczycieli odpowiada w takim stosunku, w jakim przyjęta przez niego suma ubezpieczenia pozostaje do łącznych sum wynikających z wielokrotnego ubezpieczenia. W praktyce tak się czasem dzieje, zwłaszcza w przypadku przedmiotów ubezpieczenia o znacznej wartości.
Jeżeli jednak ten sam przedmiot ubezpieczenia, w tym samym czasie, jest ubezpieczony od tego samego ryzyka u dwóch lub więcej ubezpieczycieli na sumy, które łącznie przewyższają jego wartość, ubezpieczający nie może żądać odszkodowania przekraczającego wysokość szkody. Jeżeli w którejkolwiek z umów ubezpieczenia uzgodniono, że suma wypłacona przez ubezpieczyciela z tytułu ubezpieczenia może być wyższa od poniesionej szkody, wówczas odszkodowania w części przenoszącej wartość szkody można się domagać tylko od tego ubezpieczyciela.
Podstawa prawna
Art. 8241 ustawy z dnia 23.04.1964 Kodeks cywilny.
Zgodnie z art. 8241 § 2 Kodeksu cywilnego ubezpieczający nie może żądać świadczenia przekraczającego wysokość szkody (z wyjątkiem sytuacji, gdy przewidywała to umowa ubezpieczenia). Jeśli ubezpieczający bezprawnie doprowadzi do wypłaty przez ubezpieczycieli odszkodowania przekraczającego wartość poniesionej szkody, wówczas:
Przykład:
Pan XY ubezpieczył samochód o wartości 100.000 zł w tym samym czasie w:
Krótko potem nastąpiła kradzież pojazdu, a wartość szkody została ustalona na kwotę 100.000 zł. Pan XY zgłosił roszczenie o wypłatę odszkodowania w wysokości 100.000 zł do obu zakładów ubezpieczeń, nie informując o podwójnym ubezpieczeniu. Po zakończeniu postępowania likwidacyjnego obaj ubezpieczyciele wypłacili po 100.000 zł. W tej sytuacji:
Nalezy jeszcze dodać, że w sytuacji, gdy z jakiegoś powodu doszło do podwójnego (wielokrotnego) ubezpieczenia, pan XY powinien poinformować każdego z ubezpieczycieli o istnieniu innej umowy ubezpieczenia i określić roszczenie wobec każdego z nich na kwotę 50.000 zł. Takie zachowanie nie naruszałoby przepisów prawa.
Podstawa prawna
Art. 405 ustawy z dnia 23.04.1964 Kodeks cywilny oraz art. 286 § 1 ustawy z dnia 06.06.1997 Kodeks karny.