Jeżeli skutkiem szkody z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia, wówczas poszkodowany może zgłaszać trzy różne rodzaje roszczeń o:
Poniżej w sposób syntetyczny opisaliśmy poszczególne rodzaje roszczeń oraz przesłanki prawne i zakres obowiązku odszkodowawczego.
Świadczenie pieniężne przysługuje, gdy skutkiem szkody z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia. Obowiązek naprawienia szkody obejmujewszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Poszkodowany może domagać się, by ubezpieczyciel wyłożył z góry pewną sumę pieniędzy potrzebną na:
Jeśli chodzi o uszkodzenie ciała, to pojęcie to w zasadzie nie wymaga to dalszego komentarza. Co do rozstroju zdrowia, to może on być skutkiem wcześniejszego uszkodzenia ciała i tak często bywa, ale może także powstać niezależnie od uszkodzenia ciała, np. rozstrój psychiczny.
Przyjmuje się, że poszkodowany może domagać się także zwrotu kosztów poniesionych przez członków jego najbliższej rodziny, mowa tu o kosztach opieki, rehabilitacji, dojazdów do szpitala, itp. Stanowisko takie wynika z orzecznictwa sądów, głównie Sądu Najwyższego.
Podstawa prawna
Art. 444 § 1 ustawy z dnia 23.04.1964 Kodeks cywilny.
Jeżeli poszkodowany utracił częściowo lub całkowicie zdolność do pracy zarobkowej, albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może domagać się renty. Jeżeli w chwili orzekania nie da się dokładnie ustalić wysokości szkody, wówczas można się domagać przyznania renty tymczasowej.
Wymienione powyżej przesłanki przyznania renty powinny mieć trwały charakter, choć nie oznacza to, że muszą być nieodwracalne. Renta ma rekompensować uszczerbek jaki powstał w dochodach poszkodowanego uzyskiwanych zarówno z tytuły umowy o pracę, umowy zlecenia, o dzieło, jak i prowadzonej działalności gospodarczej.
Wysokość renty powinna odpowiadać różnicy w dochodach, które poszkodowany mógłby uzyskać, gdyby nie doszło do uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, a dochodami, które uzyskuje po wypadku, przy czym należy tu uwzględnić dochody uzyskiwane z tytułu ubezpieczenia społecznego. Należy pamiętać, że zgodnie z art. 6 Kodeksu cywilnego obowiązek dowodowy ciąży na poszkodowanym.
Renta taka nie ma charakteru stałego. Może zostać cofnięta, jeśli poszkodowany odzyska zdolność do pracy.
Jeżeli chodzi o pojęcie zwiększenia potrzeb, które jest jedną z przesłanek do przyznania renty, to mowa tu o konieczności pokrycia zwiększonych kosztów utrzymania, które powstały w związku ze szkodą. Co to zmniejszenia się widoków powodzenia na przyszłość, to należy przez to rozumieć taką sytuację, w której poszkodowany pozbawiony został możliwości rozwoju zawodowego, awansu, itp. Mogą to być przypadki osłabienia fizycznego, ale także przypadki oszpecenia, które z racji wykonywanego wcześniej zawodu, uniemożliwiają awans, rozwój, itp.
Renta tymczasowa przyznawana jest wówczas, gdy w chwili orzekania nie sposób ustalić dokładnie stopnia uszczerbku na zdrowiu. Renta taka zazwyczaj przyznawana jest na pewien okres, ale może też zostać przyznana na czas nieoznaczony.
Podstawa prawna
Art. 444 § 2 i 3 ustawy z dnia 23.04.1964 Kodeks cywilny.
Z ważnych powodów sąd może na żądanie poszkodowanego przyznać mu zamiast renty lub jej części odszkodowanie jednorazowe. Dotyczy to w szczególności wypadku, gdy poszkodowany stał się inwalidą, a przyznanie jednorazowego odszkodowania ułatwi mu wykonywanie nowego zawodu.
Podstawa prawna
Art. 447 ustawy z dnia 23.04.1964 Kodeks cywilny.
W razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.
Krzywda jest niemajątkowym skutkiem powstałej szkody i może polegać na fizycznych dolegliwościach, będących skutkiem szkody, cierpieniach psychicznych, związany z pogorszonym stanem zdrowia, oszpeceniem, brakiem lub ograniczeniami mobilności i różnego rodzaju szeroko pojętymi cierpieniami psychicznymi. Biorąc to pod uwagę powstaje problem ustalenia wysokości kwoty, która stanowiłaby zadośćuczynienie. Przy ustalaniu wysokości kwoty pieniężnej nie ma raczej znaczenia sytuacja materialna poszkodowanego przed i po szkodzie, choć zdania w tej kwestii są podzielone.
Podstawa prawna
Art. 445 § 1 ustawy z dnia 23.04.1964 Kodeks cywilny.
Jeżeli skutkiem szkody z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest śmierć, wówczas określone osoby uprawnione mogą składać roszczenia o:
Poniżej w sposób syntetyczny opisaliśmy poszczególne rodzaje roszczeń, przesłanki prawne i zakres obowiązku odszkodowawczego. Zamieściliśmy także informacje, kto ma prawo występować z opisanymi tu roszczeniami.
Jeżeli skutkiem szkody z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest śmierć poszkodowanego, ubezpieczyciel powinien zwrócić koszty pogrzebu (i ewentualnie wcześniejszego leczenia). Roszczenie to przysługuje osobie, która te koszty poniosła (stopień pokrewieństwa, itp. nie ma znaczenia).
Podstawą roszczenia musi być dowód, że koszty te zostały poniesione – paragony, rachunki, faktury, itp.
Podstawa prawna
Art. 446 § 1 ustawy z dnia 23.04.1964 Kodeks cywilny.
Osoba, względem której ciążył na zmarłym ustawowy obowiązek alimentacyjny, może żądać od ubezpieczyciela renty obliczonej stosownie do potrzeb poszkodowanego oraz do możliwości zarobkowych i majątkowych zmarłego przez czas prawdopodobnego trwania obowiązku alimentacyjnego. Do grona osób uprawnionych do występowania z roszczeniem należą dzieci i współmałżonek, a w określonych przypadkach także rodzice.
Takiej samej renty mogą żądać inne osoby bliskie, którym zmarły dobrowolnie i stale dostarczał środków utrzymania, jeżeli z okoliczności wynika, że wymagają tego zasady współżycia społecznego.
Podstawa prawna
Art. 446 § 2 ustawy z dnia 23.04.1964 Kodeks cywilny.
Sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego:
Podstawa prawna
Art. 446 § 3 i 4 ustawy z dnia 23.04.1964 Kodeks cywilny.
W razie wyrządzenia szkody na osobie, przedawnienie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia.
Przedawnienie roszczeń osoby małoletniej o naprawienie szkody na osobie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem lat dwóch od uzyskania przez nią pełnoletniości.
Podstawa prawna
Art. 4421 § 3 i 4 ustawy z dnia 23.04.1964 Kodeks cywilny.